Odporność organizmu można najprościej określić jako zdolność do pokonywania drobnoustrojów chorobotwórczych (wirusów, bakterii i grzybów) i zapobiegania pojawianiu się infekcji.
Cały czas narażeni jesteśmy na bakterie i wirusy, ale 2019 roku gdy pojawiła się choroba Covid-19 zastanawiamy się jak skutecznie podnieść odporność organizmu by zminimalizować zachorowanie? Za odporność odpowiada układ immunologiczny. Jest to zbiór narządów i komórek odpornościowych, które są połączone skomplikowaną siecią wzajemnych zależności. W skład tego układu wchodzą szpik kostny, grasica, śledziona, węzły chłonne i migdałki.
Działanie wzmacniające układ odpornościowy następuje poprzez pobudzenie procesu grasiczozależnego dojrzewania limfocytów T regulacyjnych i uzupełnienia niedoborów tej populacji komórkowej w układzie odpornościowym, a także poprzez obniżenie stężenia czynników prozapalnych i wzrost czynników przeciwzapalnych.
Kluczowe znaczenie dla naturalnej odporności ma proces wydzielania melatoniny, która działa immunomodulująco, wpływając na produkcję cytokin, czy pobudzając komórki immunokompetentne do wydzielania opioidów.
Jak wzmocnić odporność na wypadek wirusa?
Najlepszym sposobem na wysoką odporność organizmu jest zdrowy styl życia. Warto wyrobić sobie dobre nawyki, żeby wspierać swój układ odpornościowy każdego dnia. Które są najważniejsze?
Prawidłowe żywienie –jest pierwszym krokiem do budowania odporności organizmu. Odpowiednie żywienie najlepiej obrazuje piramida żywienia opracowana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Błonnik i probiotyki –duża część odporności bierze się z jelit i to właśnie ten narząd powinien być wspomagany. Można to zrobić dzięki dużej ilości błonnika pokarmowego i probiotyki. Pomogą one zadbać o prawidłową florę bakteryjną, która ochrania przed toksynami, drobnoustrojami i wirusami. Zabezpiecza także przed przenikaniem do wewnątrz toksyn i wirusów, dzięki czemu organizm staje się bardziej odporny.
Sen i wypoczynek–prawidłowa ilość snu redukuje stres i wspomaga regenerację organizmu. Najlepsze jest nieprzerwane, około 7 godzin snu nocą, w temperaturze nie wyższej niż 19°C. Niedobór snu sprawia, że szybciej „łapiemy” infekcje i wirusy.
Ograniczenie używek–kawa, alkohol oraz papierosy nie sprzyjają wzmocnieniu odporności organizmu. Wręcz przeciwnie – skutecznie ją obniżają, szczególnie jeśli przyjmuje się je regularnie od długiego czasu.
Sport–codzienna dawka ruchu na świeżym powietrzu to naturalny dla organizmu sposób wzmacniania odporności. Ważniejsza od stopnia wysiłku jest jego regularność.
Hartowanie organizmu–ciągłe przebywanie w ciepłej temperaturze sprawia, że organizm nie uodparnia się na czynniki zewnętrzne. Zalecanie jest spanie w chłodnym pomieszczeniu, zażywanie zimnych pryszniców i spacery niezależnie od pogody.
Nie zawsze jednak jesteśmy w stanie dostarczyć wszystkie niezbędne składniki poprzez dietę i zdrowy styl życia. A prawidłowy poziom witamin i mikroelementów w organizmie jest bardzo ważny dla naszego zdrowia. Co zrobić? Z pomocą przychodzą suplementy, dzięki którym dostarczymy witaminy i dodatkowo wzmocnimy swoją odporność.
Istotna jest m.in. suplementacja witaminy D3, która stymuluje rozwój komórek systemu immunologicznego i obniża poziom cząsteczek prozapalnych. To szczególnie ważne w sezonie zimowy (od października do kwietnia), gdy słońca jest mniej, a więc i witaminy D3 w organizmie.
Kolejnym suplementem wskazanym przy wzmacnianiu odporności jest probiotyk z prebiotykiem. Probiotyki są szczególnie zalecane przy problemach trawiennych, bólach brzucha, nietolerancji laktozy, zaparciach, różnego pochodzenia biegunkach (”podróżnych”, bakteryjnych, wirusowych, popromiennych i poantybiotykowych), zakażeniach bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych, w tym kandydozie, jelicie nadwrażliwym, zaburzeniach motoryki jelit, alergiach, skazie białkowej czy atopowym zapaleniu skóry, stanach zapalnych, spadku odporności, przeziębieniach, wysokim poziomie cholesterolu, encefalopatii wątrobowej, spadkach nastroju, słabym znoszeniu stresu lub bólu. Uważa się także, że spożywanie produktów z udziałem bakterii probiotycznych może mieć znaczenie w zapobieganiu dyslipidemii i chorobie wieńcowej serca. Badania wykazały, że regularne przyjmowanie dobrego probiotyku już po kilku tygodniach może spowodować wzrost odporności.
Nie można również zapomnieć o krzemie, oczywiście organicznym. Krzem jest niezbędnym składnikiem każdego żywego organizmu. Z badań wynika, że dorosły człowiek posiada ok. 6-7g krzemu, a niektóre tkanki kumulują go więcej niż inne, zwłaszcza te związane z układem odpornościowym, jak węzły chłonne, płuca, śledziona czy aorta, a także wszystkie komórki tkanki łącznej.
Warto dodać, że również wszystkie gruczoły wewnętrzne zawierają dużą ilość krzemu, a jego niedobór może znacząco zaburzyć ich pracę.
W naszym organizmie żyje niezliczona ilość mikrobów. Wirusów, bakterii, pierwotniaków i pasożytów. Zwłaszcza te ostatnie potrafią skutecznie ograbić nasz organizm z krzemu. Warto zatem dbać o równowagę kwasowo-zasadową, by nie dopuścić do namnażania się patogenów. Rosyjski naukowiec M. Woronkow udowodnił, że krzem absorbuje i wiąże grzyby, m.in. Candida czy inne mykotoksyny, które mają wpływ na wzrost dysbakteriozy. Okazuje się jednak, że symbiotyczne bakterie z rodziny Lactobacillus nie mają zdolności „sklejania” się z roztworami krzemu. Jest to niezwykle cenne odkrycie. Dzięki niemu wiemy, jak ważna jest równowaga symbiotyczna w naszych jelitach dla odporności człowieka.
Rosyjscy naukowcy udowodnili ponadto, że uaktywniona przez krzem woda staje się bakteriobójcza, zabija wirusy, obniża poziom cukru we krwi.
Układ odpornościowy człowieka to skuteczna tarcza przeciwko wirusom, chroniąca również przed wirusem SARS-CoV-2 wywołującym Covid-19. Wymaga jednak odpowiedniego uzbrojenia w przeciwciała, w które wyposażamy organizm wzmacniając naturalną odporność organizmu.
Mogłoby się wydawać, że podczas pandemii COVID-19 Polacy mocno wezmą sobie do serca kwestię wzmocnienia swojego układu odpornościowego. Jednak wyniki ogólnopolskiego badania opinii publicznej pt. „Co Polacy wiedzą o odporności?” badania pokazały, że tylko ⅓ z nas dba o swoją odporność bardziej niż przed pandemią, dlatego konieczna jest stała edukacja i ewolucja terapii i rehabilitacji, szczególnie w związku z atmosferą niepewności, niekiedy negacji wszystkiego i całkowicie niepotrzebnej paniki.
Źródła:
J. Gołąb, M. Jakóbisiak, M. Lasek, T. Stokłosa: Immunologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2017.
Michałkiewicz i inni; Immunomodulujący wpływ probiotyków na reakcje odpornościowe; Standardy Medyczne 2003;
Zdrojewicz Z i inni; Wpływ witaminy D na organizm człowieka; Medycyna Rodzinna 2/2015,