Na podstawie ostatnich badań można zakładać, iż krzem bierze udział w syntezie białek, a także ochronie polimeraz (enzymy mające zdolność syntezy nici komplementarnej na matrycy nici kwasu nukleinowego – DNA lub RNA) i telomerów czyli fragmentu chromosomu, który zabezpiecza go przed uszkodzeniem podczas kopiowania, chroniąc komórkę przed nowotworzeniem.
W chwili obecnej, bezpośredni i pośredni wpływ krzemu na funkcje immunologiczne nadal stanowi przedmiot wnikliwych badań naukowych. Z innych ciekawych doniesień należy przytoczyć badania doświadczalne przeprowadzone przez Bellesa i In. (1998) potwierdzające hamujące działanie krzemu w stosunku do glinu, najbardziej neurotoksycznego metalu o działaniu neurodegeneracyjnym, najprawdopodobniej będącego przyczyną choroby Alzheimera. Analiza stężenia glinu w mózgu, wątrobie, śledzionie i kościach wykazała, że jego poziom był znacząco niższy u zwierząt, którym podawano krzem, w stosunku do grupy kontrolnej.
WNIOSKI
W świetle przedstawionych wyników badań możemy określić krzem mianem pierwiastka młodości, biorącego udział w wielu procesach życiowych, gdyż:
Powoduje regenerację tkanek poprzez stymulację syntezy kolagenu.
Wpływa na odbudowę chrząstki stawowej, łagodzi ból, stany zapalne i dolegliwości związane z urazami.
Odgrywa zasadniczą rolę w procesie wzrostu i mineralizacji kości, przyspiesza zrost po złamaniach oraz zmniejsza ryzyko osteoporozy.
Niski poziom krzemu zwiększa ryzyko miażdżycy prowadząc do ostrej lub przewlekłej choroby niedokrwiennej serca.
Jest antidotum na toksyczne działanie glinu.
Bierze udział w syntezie białek i enzymów.
KRZEM I SPORT MŁODZIEŻOWY Biorąc pod uwagę powyższe fakty, nasuwają się jednoznaczne wnioski – jak kluczową rolę odgrywa ten pierwiastek w sferze aktywności fizycznej związanej zarówno ze sportem rekreacyjnym jak i kwalifikowanym. Dotyczy to przede wszystkim obszarów szkolenia na etapie szkół mistrzostwa sportowego głównie gimnazjów i liceów sportowych. Warunkiem osiągnięcia dobrych wyników szkolenia młodzieży jest konieczność zachowania równowagi pomiędzy obciążeniami treningowymi, a możliwościami rosnącego i rozwijającego się organizmu. Poznawanie tajników sportu, niezależnie od rodzaju dyscypliny, zawsze związane jest z dużą urazowością. Ilość kontuzji wśród uczniów jest większa niż w grupie zawodników dorosłych. Dodatkowo należy pamiętać, że w wieku 13-16 lat u chłopców następuje radykalna zmiana budowy ciała. Dla tego okresu charakterystyczny jest intensywny wzrost kości i przyrost masy mięśniowej. Każdy uraz lub z pozoru niegroźna kontuzja mogą trwale uszkodzić rosnący organizm. W świetle przedstawionych powyżej badań wynika, że profilaktyczne przyjmowanie krzemu nie tylko stymuluje wzrost młodego organizmu, ale również zmniejsza ryzyko zaburzenia prawidłowego rozwoju spowodowanego przetrenowaniem lub urazem.
KRZEM I SPORT KWALIFIKOWANY W grupie sportowców wyczynowych, niezależnie od uprawianej dyscypliny, suplementacja krzemem jest wskazana nie tylko ze względu na ryzyko kontuzji. Do obciążeń fizycznych dochodzi również ogromny stres związany z zawodami. Szalenie ważnym elementem jest więc umiejętność wyciszenia się i koncentracji. Krzem poprzez swój wpływ na układ nerwowy koryguje sferę psychiczną. Wzmacnia procesy myślenia, poprawia sen. Dodatkowo zwiększenie stężenia krzemu w diecie zmniejsza ryzyko kontuzji, a w ekstremalnych sytuacjach przyspiesza procesy rehabilitacji po odniesionych urazach. Jednocześnie jego prawidłowy poziom we krwi zmniejsza ryzyko ostrej niewydolności serca powstałej w wyniku przeciążenia fizycznego i stresu. Krzem przyspiesza również okres regeneracji organizmu sportowca w okresie roztrenowania.
KRZEM I SPORT AMATORSKI Odnosząc się do strefy sportu amatorskiego i rekreacji, szczególnie u osób po 35 roku życia uprawiających wszelkie formy aktywności fizycznej poprzez kluby fitness, siłownie, kluby tenisowe, sporty zimowe itp. suplementacja krzemem staje się koniecznością. Niestety wiek daje nam nie tylko przywilej stabilizacji finansowej ale również dodaje kilogramów i jednocześnie zmniejsza kondycję fizyczną. Moda na jej poprawienie, wyrzeźbienie sylwetki, odchudzenie, niestety nie zawsze idzie w parze z rozsądkiem. Nagły przeskok z biurka na stok narciarski czy kort tenisowy może zakończyć się tragicznie. To nie jest tylko kwestia większego ryzyka urazów i złamań. Zagrożeniem jest nasze serce i cały układ krążenia. Konsekwencją nagłego przeciążenia może być zawał mięśnia sercowego. W świetle badań Boguszewskiej i współpracowników uzupełnianie krzemu w codziennej diecie staje się koniecznością. Ponadto uelastyczni on nasze stawy, kości i wpłynie na wygładzenie skóry, co nie jest obojętne w wieku dojrzałym.
Opracowała Anna Olszewska-Niewieczerzał Chirurg ogólny, specjalista chirurg plastyk
Bibliografia:
Boguszewska A., Pasternak K., Sztanke M. (2003) Stężenie krzemu w osoczu krwi pacjentów ze świeżym zawałem mięśnia sercowego i chorobą niedokrwienną serca. J. Elemetol., 8, 4
Belles M., Sanchez D.J.. Gomez M., Corbella J., Domingo J.L. (1998). Silicon reduces aluminum accumulation in rats: relevance to the aluminum hypothesis of Alzheimer disease. Alzheimer Dic. Assoc. Disort. 12: 83-87.
Węglarzy K., Bereza M. (2007). Biologiczne znaczenie krzemu oraz jego interakcje z innymi pierwiastkami. Wiadomości zootechniczne, R. XLV (2007) 4: 67-70